Truyện ngắn Thạch Lam
Một cơn gió lọt vào làm Sinh tỉnh giấc. Anh ta thấy cái hơi lạnh của mùa đông thấm qua lần chăn mỏng mảnh, và thấy người căng thẳng mệt mỏi vì suốt đêm đã co quắp trên chiếc phản gỗ cứng. Sinh cuốn chăn ngồi dậy. Thế là, cũng như những buổi sáng khác, một cái buồn rầu chán nản, nặng nề ở đâu đến đè nén lấy tâm hồn. Những vật phẩm quanh mình ẩn hiện trong bóng tối lờ mờ khiến Sinh lại nghĩ đến cái cảnh nghèo nàn khốn khó của chàng. Một cái bàn con xiêu vẹo bên góc tường, một cái chõng tre đã gẫy dăm ba nan, một cái ấm tích mất bông và mấy cái chén mẻ, nước cáu vàng … Trong cùng, một cái hòm da, dấu vết còn lại, của cái đời giàu sang độ trước …
Tất cả đồ đạc trong căn phòng chỉ có thế. Mà đã lâu lắm, quanh mình Sinh vẫn chỉ có những thứ đồ tồi tàn ấy, đã lâu lắm chàng đến ở cái căn phòng tối tăm, ẩm thấp này. Những ngày đói rét không thể đếm được nữa. Tiếng gió vi vút qua khe cửa ban đêm chàng nghe đã quen, cả đến cái mệt mỏi lả đi vì đói, chàng cũng đã chịu qua nhiều lần rồi.
Sinh thở dài. Chàng nhớ lại cái ngày bị thải ở sở chàng làm, cái giọng nói quả quyết và lạnh nhạt của ông chủ, cái nét mặt chán nản, tuyệt vọng của mấy người đồng đội cùng một cảnh ngộ với chàng … Từ lúc đó, mở màn những sự thiếu thốn, khổ sở, cho đến giờ đây … Một tiếng guốc ngoài hè làm cho Sinh ngẩn lên trông ra phía cửa : vợ chàng về. Nàng vén cái màn đỏ treo ở cửa bước vào. Sinh thoáng trông cái thân hình của vợ in rõ trên nền sáng, một cái thân thể mảnh giẻ, gầy gò trong chiếc áo the mỏng dính phong phanh. Cảnh tượng ấy làm cho chàng xót thương … Vợ chàng đi lại cạnh giường, yên lặnh nhìn Sinh không nói gì. Sinh vơi lấy tay nàng kéo xuống bên mình, âu yếm hỏi : – Em đi đâu mà sớm thế ? – Em lại đằng bà Ba ở cuối phố vay tiền. Thế có được không ? Vơ Sinh nhìn chồng, thở dài phủ nhận : – Ai cho chúng mình vay giờ đây. Bà ấy còn nhớ đâu đến khi trước vẫn nhờ vả mình. Sinh buồn rầu, nói một cách chán nản : – Thói đời vẫn thế, trách làm gì. Nhưng giờ đây làm thế nào ? Chàng nghĩ đến cái thạp gạo đã hết, mà trong túi không còn được một đồng xu nhỏ … Đã hai thời điểm ngày hôm nay, chàng và vợ chàng thổi ăn bữa gạo ở đầu cuối, đã hai hôm, cái đói làm cho chàng khốn khổ … – Làm thế nào ? Vợ chàng nhắc lại câu hỏi ấy, rồi cúi mặt khóc. Một mối tình thương tràn ngập vào trái tim chàng như một làn sóng mạnh. Sinh nắm chặt lấy tay vợ ôm vào lòng, đắm đuối, thiết tha. Chàng chỉ muốn chết ngay lúc bấy giờ để tránh khỏi cái nghèo khốn khó, nặng nề quá, đè ở trên vai … Buổi chiều đến đem theo những cơn gió lãnh đạm. Sinh bắc ghế ra cái hiên nhỏ trước cửa phòng, tựa vào bao lơn nhìn xuống nhà … Chỗ chàng thuê ở là một căn nhà hẹp và dài, chia làm nhiều phòng. Mỗi gian phòng là một mái ấm gia đình che chúc ở, toàn là những người nghèo kinh doanh ở những nơi. Giờ này là giờ họ làm cơm. Trong thấy họ sinh động làm lụng, Sinh lại nghĩ đến cái nhà bếp nhà mình giờ đây vẫn còn tro lạnh, chàng lại lo không biết vợ đi từ sáng đến giờ sao mãi không thấy về, mà về không biết có đem cái gì không, hay lại chỉ một mối tuyệt vọng như nhiều lần … Nghĩ đến, Sinh lại đem long thương, thương người đàn bà lâu nay vẫn quen thói đài điếm phong phú, mà giờ đây phải chịu khổ vì chàng … Hai bên gặp gỡ nhau trong một tiệc rượu dưới xóm cô đầu. Hồi ấy, chàng còn là một người có việc làm, còn là một người có lắm tiền. Quen biết nhau, rồi yêu quý nhau, chàng đã chẳng quản sự ngăn trở của nhà lấy nàng về. Đôi vợ chồng đã cùng nhau sống những ngày sung sướng, ái ân, những ngày còn để lại trong trí chàng một kỷ niệm êm đềm, mà mỗi khi nghĩ tới, chàng không khỏi bồi hồi. Rồi sự nghèo nàn đến, đem theo những cái nhọc nhằn, khổ sở, đem theo những ngày đói rét. Tuy vậy, sự khổ sở chàng nhận thấy không làm cho vợ chàng bớt tình yêu so với chàng. Cũng vẫn nồng nàn, đằm thắm như xưa, cái ái tình của đôi bên chỉ có thêm màu cay đắng vì xót thương nhau. Cái hình ảnh một thân thể yếu ớt, mảnh giẻ in trên nền trời sáng buổi sớm mai lại thoáng hiện ra trước mắt Sinh. Chàng nhớ lại cái tuyệt vọng không vay được tiền, đôi con mắt buồn rầu, đắm đuối nhìn chàng như ngụ biết bao nhiêu âu yếm, bao nhiêu quyết tử. Một cơn gió đến làm cho Sinh thấy lạnh buốt tới xương. Chàng thấy đói, một sự đói vô cùng như trong đời chàng chưa thấy khi nào. Đói như cào ruột, làm người chàng mệt lả đi, mắt hoa lên, trong vật gì cũng lờ mờ như lay động. Khi còn đủ ăn, đủ mặc, chàng không hề chú ý đến cái đói, không khi nào nghĩ đến. Bây giờ chàng mới được hiểu biết cái đói ra làm sao. Chàng rùng mình khi nghĩ đến trước cái mãnh liệt của sự đói, chàng cảm thấy sự cần dùng của thân thể tràn áp đuợc hết cả những lệ luật của niềm tin. Mùi xào nấu đồ ăn ở dưới sân nhà đưa lên làm cho chàng không dễ chịu vô cùng. Sinh cúi đầu trên bao lơn nhìn xuống xem họ làm bữa cơm chiều. Các thức ăn tuy tầm thường, nhưng Sinh lấy làm lạ rằng chàng chưa khi nào thèm muốn những cái đó như chàng thèm muốn giờ đây. Mấy miếng đậu vàng trong chảo mỡ phồng dần trên ngọn lửa, mấy con cá rán khởi đầu cong lại làm cho chàng ao ước đến rung động cả người … Không khi nào chàng thèm muốn như giờ đây cái miếng ăn kia. Trước kia, khi nghe chuyện người ta tranh giành nhau vì miếng ăn, chàng vẫn mỉm cười khinh bỉ. Chàng cho rằng miếng ăn là một sự không đáng kể, chỉ có cái thanh cao trong sáng của linh hồn mới là cần. Nhưng giờ đây, trong cái phút đói này, chàng mới thấy rõ cái cần can đảm và mạnh mẽ của miếng ăn là thế nào. Và chàng, trước kia giàu sang trưởng giả, trước kia khi đi qua đám tầm trung nhơ bẩn và nghèo nàn này, chàng vẫn khinh và tự hỏi không biết họ sống để làm gì, sống để mà khổ sở, để mà đói rét, không biết sống đối vơi họ có ý nghĩa gì mà còn ham mê quyến luyến. Bây giờ chàng lại ao ước được một miếng ăn như họ để sống qua cái rét mướt giờ đây … Một bàn tay nhẹ nhàng để lên trên vai Sinh quay lại, vợ chàng tươi cười, giơ ra trước mặt mấy cái gói giấy bóng, ngăn nắp, thật sạch, mà chàng thoáng trông, Sinh cũng nhận ra ngay là những thức ăn được, mà rất ngon, ở những hiệu tây mới có. Mùi thịt ướp và mùi giò thoang thoảng đưa qua. Sinh rung động cả tay khi lần cởi những giây buộc chung quanh. Chàng sung sướng hỏi : – Ồ ! Ở đâu thế này ? Em Mai lấy tiền đâu mà mua thế ? Mai nghe Sinh hỏi : – Anh cứ ăn đi đã ! Ăn cho đỡ đói, rồi em kể chuyện cho anh nghe. Thật là may quá, mà cái bà ấy thực phúc đức quá, anh ạ … – Ai thế ? Kể đi cho anh nghe. Mai âu yếm nhìn chồng : – Không, anh cứ ăn đi đã kia. Vừa ăn, em sẽ vừa trò chuyện … Rồi nàng nhanh gọn đặt mấy cái gói giấy lên bàn, mở những tờ giấy bọc ngoài. Sinh nhìn thấy mấy miếng thịt ướp hồng hào, mỡ trắng và trong như thủy tinh, mấy khoanh giò nạc mịn màng, mấy cái bánh tây vàng đỏ … Mai cất tiếng vui tươi : – Thế này nhé, em ở nhà đi cũng là đi liều chứ thật không biết đến nhờ vả ai được. Anh còn lạ gì những bạn hữu giờ đây : họ thấy mình nghèo nàn, thì ai người ta giúp, vì có mong gì mình trả lại người ta được. Vì thế em mới long dong ngoài phố, nghĩ lúc bấy giờ cực thân quá, anh ạ, chỉ muốn đâm đầu xuống sông cho rảnh … May quá, vừa lúc ấy, lại gặp ngay bà Hiếu, một người quen biết từ trước. Bà trông thấy em, vồn vã hỏi han như người bắt được của … Mai nói nhanh, liếng thoắng : – Bà tử tế quá … Cho em vay tiền, lại còn hứa giúp vốn để em kinh doanh nữa. Rồi nay mai, em đi buôn cau, anh nhé. Thật không ngờ có bà biết thương người đến như vậy … Sinh sung sướng : – Nếu không thì tất cả chúng ta đành nhịn đói ngày thời điểm ngày hôm nay. Nhưng sao em mua hoang thế này ?
Mai cúi đầu cười, hai má đỏ hồng, mấy sợ tóc rối tung trên trán càng tăng thêm vẻ kiều mỵ của nàng.
Nàng thò tay vào trong túi áo, rút ra một tập giấy bạc, vứt ra trước mặt Sinh rồi nhanh gọn vui tươi bước vào trong nhà. – Anh đợi em một lát, em đi lấy dao cắt bánh. Nàng quay sống lưng đi, Sinh chợt trông thấy trên mặt đất một mảnh giấy gấp rơi xuống đất. Chàng vô tình cúi xuống nhặt lên mở ra đọc : Em Mai, Đây, anh đưa em số tiền anh đã hẹn. Em muốn lấy nữa, anh sẽ cho em nốt, nhưng thế nào tối nay em cũng phải đúng hẹn đến đấy, anh đợi … Tờ giấy trên tay Sinh rơi lúc nào chàng cũng không biết. Một cái sức nặng nề như đè nén lấy quả tim, làm cho chàng ngừng thở. Hình như một tích tắc, bao nhiêu cái kỳ vọng sung sướng của đời chàng tan đi mất. Sinh tưởng hoàn toàn có thể chết ngay trong lúc ấy. Cái đau đớn chàng cảm thấy thấm thía, và sâu xa quá. Còn mong gì đó là một sự không thật, một giấc mộng nữa. Không còn phải nghi ngại gì, cái số tiền kia chính là cái số tiền bên trong thư này. Ai cho vay mới được chứ ! Sinh nhớ lại những ngày đi hỏi tiền, những buổi trở lại tuyệt vọng và buồn rầu, những lời tha thiết và oán hờn của vợ chàng kể lại, về cái lãnh đạm, lạnh nhạt của những người nàng quen biết. Bà Hiếu là bà nào ! Chẳng qua là một sự bịa đặt ra để che mắt chàng. Sinh thấy cơn tức giận nổi lên mãnh liệt trong lòng ; đôi môi chàng tự nhiên nhách lên một cách khinh bỉ, chàng run người lên, khẽ rằn từng tiếng : – Đồ khốn nạn. Quả tim buốt như có kim đâm. Sinh nắm chặt lấy thành ghế, nhìn cuốn bạc giấy để trên bàn, nhìn gói đồ ăn đang mở dở rồi cúi mình xuống nhặt tờ giấy gấp lên. Một lát, yên lặng. Rồi Sinh nghe rõ tiếng tấm màn vải ở cửa vắt lên trước gió, tiếng dép đi nhẹ nhàng, gần đến bên chàng … Sinh cố rất là cắn môi để đè nén cơn khó chịu đang sôi sục trong lòng, nắm chặt tay hơn nữa cho khỏi rung động cả người. Tay vuốt nhẹ trên tóc Sinh, vợ chàng đưng sát hẳn ngay bên người. Nàng giở giấy ra, lấy dao cắt bánh, vui tươi : – Anh xem bánh này có ngon không ? Em mua ở hàng Trống kia đấy. Miếng thịt ướp này là hạng ngon nhất, em đã phải trả đến năm hào đấy, anh ạ. Để em cắt cho anh nhé. Hinh như anh đói lắm thì phải. Em cũng thế. Thôi tất cả chúng ta hãy ăn cho no đã, rồi sẽ liệu sau … Nàng cắt xong miếng thịt ướp, xếp lên đĩa, tươi cười nói tiếp : – Kìa, anh ăn đi chứ ? Thật là may cho chúng mình quá. Nếu thời điểm ngày hôm nay em không gặp bà Hiếu thì không biết tất cả chúng ta làm thế nào nhỉ ? Nàng vỗ vào vai Sinh, lay chồng : – Làm thế nào ? Lại nhịn như mọi hôm, chứ còn làm thế nào nữa, anh Sinh nhỉ ! Anh nên cám ơn bà ta đi. Bà thật là một người tốt, hiền hậu biết thương người. Em vừa mở miệng hỏi, thì bà đã lần ruột tượng đưa ngay cho em 15 đồng toàn bộ đấy, anh ạ … Cuốn giấy bạc anh chưa đếm à ? Em không nói dối anh đâu. Cái giận của Sinh lên đến cực điểm : chàng không nén nổi nữa. Cái tên bà Hiếu làm chàng uất ức, vì chàng rõ những nhời giả dối của vợ chàng, giả dối một cách khôn khéo, tự nhiên như thật vậy … Mai lại đến nỗi như vậy ư ? Đôi mắt trong, cái khuôn mặt hiền hậu như vậy kia không ngờ lạicó thể giấu được những sự tối tăm như giờ đây … Vùng mạnh cánh tay, Sinh hất Mai ra xa như người ta hất một con vật đáng ghê sợ. Mai lảo đảo lùi lại sau ngã dúi vào tường, vành khăn tung, tóc xổ. Nàng giương to con mắt quá bất ngờ nhìn chồng : – Ô hay ! Anh làm thế nào thế ? Sinh cất tiếng cười, hai hàm răng rít lên, cái tiếng cười ghê gớm như tiếng cười của một người điên : – Làm sao à ? Cô lại còn hỏi tôi tại làm thế nào nữa … Thôi, đừng vờ đi, đừng giả dối nữa … Sinh mở bàn tay giơ ra tờ giấy gấp đã nát nhàu : – Thế cái giấy gì đây mới được chứ ? Mai trông thấy mặt xám đi, hai tay ôm lấy đầu, người run lẩy bẩy. Giọng nói của Sinh càng thêm vẻ chế riễu, mỉa mai, chua chát : – Bà Hiếu tử tế đấy ! Úi chà ! Nào là bà ấy tử tế, nào là thương người, nào là hiền hậu … Sao không nói, bà ấy hẹn đến đêm nay lại đến nữa. Mai cúi đầu ôm mặt khóc nức nở. Cái tiếng khóc ấy không làm cho Sinh bớt giận, lại chỉ làm tăng thêm lên như ngọn lửa đổ thêm dầu. Càng nói Sinh lại càng thấy cái giận như sôi sục, bồng bột trong lòng. Mai sợ hãi nép vào tường, thổn thức, ngập ngừng, khẽ gọi : – Anh Sinh … Anh … Sinh như không nghe thấy tiếng, nói luôn : – Cô còn khóc làm gì nữa … Cô đi ngay đi, đi ra khỏi cái nhà này, tôi không muốn thấy mặt cô một phút nào nữa. Cô cầm lấy cái này … Sinh giơ tay vơ cuốn giấy bạc trên bàn ném mạnh vào người Mai ; giấy bạc tung ra rơi lả tả trên thềm. Chàng hất cả mấy gói đồ ăn xuống đất, những mẫu bánh, miếng thịt bắn tung tóe dưới bàn … – Không ai thèm ăn những thứ khốn nạn này ! Rồi chàng mệt nhọc ngả người trên ghế, hai tay dây mỡ ôm lấy trán, không chú ý đến Mai đang sợ hãi giơ tay về phía chàng cầu khẩn, van xin. Rồi nàng nấc lên khóc, kéo vạt áo che mặt, đi ra phía ngoài. Sinh cúi đầu ngẫm nghĩ ; cái tức giận đã tan đi, đểlại một nỗi buồn rầu chán nản vô cùng. Sinh thấy trong lòng nguội lạnh, một cảm xúc lãnh đạm như thắt lấy ruột gan. Nghĩ đến những ngày đói rét khổ sở đã qua, đến mấy năm sống trong cảnh nghèo nàn, Sinh uất ức căm giận cho cái số phận của mình. Nhưng tại sao lại có thêm một sự đau đớn nữa ? Tại sao Mai trước kia đã từng bao phen khổ sở cùng chàng, đến giờ đây đem thân bán đi lấy một vài đồng bạc, tại sao Mai lại làm sự khốn nạn như giờ … Bao nhiêu đau đớn trong tâm can làm Sinh thổ thức, nghẹn ngào. Quả tim không đủ chứa nổi nỗi đau thương, Sinh gục xuống bàn. Một cơn gió hắt hiu thổi đến làm cho chàng rùng mình. Bỗng nhiên toàn bộ người chàng hoạt động : chàng vừa thoáng ngửi thấy cái mùi thơm và béo của những miếng thịt ướp mỡ còn dính ở tay. Cơn đói lại sôi sục dậy như cào ruột, xé gan, mãnh liệt, ác hẳn cả nỗi buồn. Chàng muốn chống cự lại, muốn quên đi, nhưng không được, cái cảm xúc đói đã lan ra cả khắp người như nước triều tràn lên bãi cát. Mỗi lần cơn gió, mỗi lần chàng ngửi thấy mùi ngậy béo của miếng thịt ướp, mùi thơm của chiếc bánh vàng, mũi Sinh tự nhiên nở ra, hít mạnh vào, cái mùi thơm thấu tận ruột, gan, như thấm nhuần vào xương tủy.
Sinh cúi xuống nhìn gói đồ ăn tung tóe dưới bàn, chàng lắm lét đưa mắt nhìn quanh, không thấy Mai đứng đấy nữa… Khẽ đưa tay như ngập ngừng, sợ hãi, Sinh vớ lấy miếng thịt hồng hào.
Sinh ăn hấp tấp vội vàng, không kịp nhai, kịp nuốt. Chàng nắm chặt miéng thịt trong tay, nhây nhớp mỡ, không nghĩ ngợi gì, luôn luôn đưa vào miệng … Trong gói giấy, món ăn đã hết, chỉ còn những cái vụn nhỏ dính trên mặt giấy bóng mỡ. Sinh thấy nắng nóng trong bụng. Chàng ưỡn người ra đằng sau khoan khoái thở dài. Nhưng chàng nhớ lại bức thư, cuốn giấy bạc, nhớ lại tiếng khóc thổn thức của Mai nép bên tường, nhớ lại những lời khinh bỉ, mỉa mai, chua xót. Chàng nhớ lại nỗi uất ức, đau đớn của mình … Một cái chán nản bát ngát tràn ngập cả người. Sinh lấy hai tay ôm mặt, cúi đầu khóc nức nở .
Source: https://calibravietnam.vn
Category: Giải bài tập
